Khóa luận tốt nghiệp Dược sĩ: Tối ưu hóa quy trình chiết xuất alkaloid trong cây Dừa cạn

Tối ưu hóa quy trình chiết xuất alkaloid trong cây Dừa cạn

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu: Dược liệu là toàn cây Dừa cạn khô mua tại hiệu thuốc đông y trên
đường Hải Thượng Lãn Ông, Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh. Chất đối chiếu là vinblastin
sulfat chiết từ dung dịch thuốc tiêm Cytoblastin của công ty Cipla Pharma.
Phương pháp nghiên cứu: Xác định vinblastin từ thuốc tiêm; khảo sát các hợp chất alkaloid
trong dƣợc liệu Dừa cạn và tối ƣu hóa quy trình chiết xuất alkaloid trong cây Dừa cạn.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

Đề tài đã hoàn thành các mục tiêu đưa ra và thu được các kết quả nhƣ sau:
– Xác định vinblastin từ thuốc tiêm bằng: phản ứng hóa học, SKLM, khối phổ MS. Sử dụng
vinblastin này làm chất đối chiếu trong định tính alkaloid từ bột dƣợc liệu. Khảo sát đƣợc cực
đại hấp thụ và xây dựng đƣờng chuẩn vinblastin bằng phƣơng pháp quang phổ UV-Vis.
– Định tính sơ bộ dƣợc liệu Dừa cạn bằng phƣơng pháp soi bột và định tính các alkaloid trong
bột Dừa cạn bằng phƣơng pháp hóa học và sắc ký lớp mỏng.
– Khảo sát các dung môi và xây dựng được quy trình chiết xuất alkaloid toàn phần (định
hƣớng vinblastin) với dung môi chiết ban đầu là ethanol 80 %, dung môi loại chlorophyll là
hexan và dung môi chiết tách alkaloid base từ dịch acid là chloroform.
– Tối ƣu hóa quy trình chiết xuất alkaloid từ cây Dừa cạn bằng phần mềm Modde 5.0 và đã
chọn được điều kiện tối ưu để chiết xuất alkaloid từ Dừa cạn: tỷ lệ dung môi/ dƣợc liệu là 5:1
(tt/kl), thời gian ngâm lạnh là 18 giờ và pH kiềm hóa là 8

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ……………………………………………………………………………………….. iii
LỜI CẢM ƠN …………………………………………………………………………………………….. iv
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT …………………………………………………….. iii
DANH MỤC HÌNH ẢNH ……………………………………………………………………………. iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU …………………………………………………………………………….v
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………………………………………2
1.1. TỔNG QUAN THỰC VẬT…………………………………………………………………..2
1.1.1. Catharanthus…………………………………………………………………………………2
1.1.2. Catharanthus roseus (L.) G. Don …………………………………………………….3
1.1.3. Các hợp chất alkaloid trong cây Catharanthus roseus (L.) G. Don ………6
1.1.4. Các Vinca alkaloid chính ………………………………………………………………10
1.2. Phương pháp chiết xuất, định tính và định lượng alkaloid ……………………….14
1.2.1. Chiết xuất ……………………………………………………………………………………14
1.2.2. Định tính……………………………………………………………………………………..18
1.2.3. Định lượng ………………………………………………………………………………….20
1.3. Tối ưu hóa bằng phần mềm………………………………………………………………….22
1.3.1. Giới thiệu chung…………………………………………………………………………..22
1.3.2. Phương pháp tối ƣu hóa ………………………………………………………………..22
1.3.3. Phần mềm tối ưu hóa Modde 5.0 ……………………………………………………23
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……………………24
2.1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………………………………….24
2.1.1. Nguyên liệu …………………………………………………………………………………24
2.1.2. Dung môi, hóa chất ………………………………………………………………………24
2.1.3. Trang thiết bị……………………………………………………………………………….25
2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………………………..26
2.2.1. Chọn alkaloid để định hướng chiết …………………………………………………26
2.2.2. Khảo sát các hợp chất alkaloid trong dược liệu Dừa cạn……………………28
ii
2.2.3. Tối ưu hóa quy trình chiết alkaloid (định hướng vinblastin) từ Dừa cạn …
……………………………………………………………………………………………..30
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN………………………………………………………32
3.1. Chọn alkaloid để định hướng chiết ……………………………………………………….32
3.1.1. Định tính alkaloid trong thuốc tiêm Cytoblastin……………………………….32
3.1.2. Chiết alkaloid trong thuốc tiêm………………………………………………………34
3.1.3. Xác định khối lượng phân tử của chất chiết được từ thuốc tiêm bằng
phương pháp sắc ký lỏng ghép đầu dò khối phổ (MS ) ………………………………34
3.1.4. Khảo sát cực đại hấp thụ của alkaloid trong thuốc tiêm Cytoblastin
10mg/ 10ml bằng phương pháp quang phổ……………………………………………….35
3.1.5. Xây dựng đường chuẩn alkaloid sulfat trong nước……………………………36
3.2. Khảo sát các hợp chất alkaloid trong dược liệu Dừa cạn………………………….38
3.2.1. Sơ bộ khảo sát thực vật …………………………………………………………………38
3.2.2. Định tính alkaloid trong dược liệu Dừa cạn……………………………………..40
3.2.3. Xây dựng quy trình chiết alkaloid (định hướng vinblastin) từ cây Dừa
cạn ……………………………………………………………………………………………..43
3.3. Tối ưu hóa quy trình chiết xuất alkaloid (định hướng vinblastin) từ cây Dừa
cạn ………………………………………………………………………………………………………….49
3.3.1. Xây dựng các thí nghiệm tối ưu hóa ……………………………………………….49
3.3.2. Kết quả tối ưu hóa ………………………………………………………………………..51
3.3.3. Phân tích tương tác ảnh hưởng giữa các yếu tố ………………………………..54
3.3.4. Kết quả dự đoán …………………………………………………………………………..56
3.4. Bàn luận ……………………………………………………………………………………………57
CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……………………………………………………58
4.1. Kết luận …………………………………………………………………………………………….58
4.2. Kiến nghị…………………………………………………………………………………………..59
TÀI LIỆU THAM KHẢO